Gubbio, een middeleeuwse parel ❤️🤍💚

Smalle straatjes, historische gebouwen, pleinen, theaters en kerken ... Gubbio is een heus openluchtmuseum én de middeleeuwse stad bij uitstek, in het noordoosten van Umbrië, ook wel 'het groene hart van Italië’ genoemd. Ga mee op onze mooie wandeling door deze ongelofelijk goed bewaarde stad, een historische smeltkroes van verschillende beschavingen.

We bevinden ons in het schilderachtige noorden van de provincie Perugia met zijn glooiende heuvels, bossen, beekjes en valleien. Gubbio situeert zich in een regio die van oudsher bewoond werd door de Umbrische bevolking, een bevolkingsgroep die beschouwd wordt als de oudste van Italië. Waar je ook kiest om de stad binnen te gaan langs de erg goed bewaarde ommuring, je zal steeds het gevoel hebben dat je een stap terug in de tijd zet. De stad lijkt in slaap gevallen en bevroren in de middeleeuwse tijd, net zoals trouwens heel wat andere steden en dorpen in Umbrië.

Onze wandeling lijkt als door een prentenboek te lopen met een aaneenschakeling van smalle straatjes en huizen gebouwd van bleke steen. Het compacte centrum bestaat uit verschillende niveaus, waarbij sommige straten steil naar boven leiden en andere dan weer met traptreden diep het stadje neerwaarts voeren.

De straten bergop brengen ons naar de gigantische Piazza Grande en de prachtige Palazzo dei Consoli, het symbool en kloppend hart van de stad Gubbio.

Het Piazza Grande is één van de meest buitengewone werken van stedelijke architectuur die ooit in de middeleeuwen werd gebouwd. Als je er bovenop loopt, zie je het niet meteen, maar het is eigenlijk een immense platformachtige, hangende structuur die ondersteund wordt door pilaren. Op die manier is het één van de grootste terraspleinen ooit gebouwd... Het plein biedt een schitterend uitzicht over de stad en het zachte landschap van de Umbrische heuvels en valleien. Op de achtergrond duiken de beboste bergen van de Apennijnen op... een echt postkaartje!

Het Palazzo dei Consoli is al van grote afstand zichtbaar met zijn kantelen en zijn zeer hoge klokkentoren. De enorme 14de -eeuwse gotische gevel van 100 meter hoog, is opgebouwd uit kalksteen. Binnenin is het Museo Civico gevestigd met zeven bronzen Tavole Eugubine of ''taferelen' van meer dan 2000 jaar oud, waarop de enige teruggevonden leesbare optekeningen in het oude Umbrisch staan gegrafeerd. De zes gekoppelde ramen van de voorgevel van het museum typeren de stad Gubbio. Aan de rechterzijde van de gevel werd in lang vervlogen tijden trouwens een schandpaal bevestigd en werden destijds ook criminelen opgesloten om ze aan de bevolking te tonen.

Vanaf het plein gaat de straat over in de Via XX Setembre. Meteen links is een lift die je naar de Duomo van en het fraaie Palazzo Ducale voert, gebouwd in 1476 door ene Federico da Montefeltro, de hertog van Urbino - de man die enkel in zijaanzicht geportretteerd wilde worden. Maar daar vertel ik later nog wel eens over.

Onze wandeling gaat verder over de Via dei Consoli, zowat de belangrijkste middeleeuwse straat van de stad. Het was en is nog steeds de thuisbasis van allerhande ambachtelijke en keramische winkels. De kunsten en ambachten uit het verleden zijn duidelijk goed bewaard gebleven binnen de oude muren van de middeleeuwse stad en bieden vandaag de dag voor bewoners en toeristen een aangename variatie in het straatbeeld.

Heb je ooit gehoord van de beroemde Patente dei Matti? In het historische centrum van Gubbio staat een sobere 16de-eeuwse fontein, genaamd Fontana del Bargello, maar alom beter bekend als Fontana dei Matti oftewel de 'Fontein der dwazen'. Op deze plek kan je makkelijk je eigenste speciale erkenning voor 'waanzin en burgerschap' op leest van Gubbio bekomen. Het enige wat je daarvoor moet doen, is drie keer rond de fontein te lopen en hierbij door een plaatselijke inwoner worden besproeid met water uit de fontein. Na de ceremonie ben je volgens de traditie een matto of Eugubine, een inwoner en ere-gek van de stad Gubbio...

Deze vreemde gewoonte is geworteld in de geschiedenis van Gubbio, die bij uitstek 'de stad van de gekken' wordt genoemd, vanwege het onvoorspelbare en vrije karakter van haar burgers. Veel toeristen nemen deel aan deze ongewone gewoonte ter herinnering aan hun bezoek aan Gubbio. Ik heb de erkenning toch maar even aan me laten voorbijgaan...

Binnen de stadsmuren staan nog talrijke andere unieke architecturale pareltjes uit verschillende tijdperken, van de middeleeuwen tot de renaissance. Het zijn er teveel om allemaal in detail te beschrijven, maar bezoek je Gubbio zie dan zeker volgende pareltjes niet over het hoofd. Zo is er de Chiesa della Madonna del Prato, het Mausoleo dei Quaranta Martiri - een grimmig monument ter herinnering aan de gruweldaden tijdens WO II, waarbij de Nazi’s 40 mensen executeerden - en het oudere Mausoleo di Pomponio Grecino.

Gubbio is ook rijk aan talrijke paleizen zoals het imposante Palazzo del Capitano del Popolo en het verfijnde Palazzi Ranghiasci, maar ook aan goed bewaarde overblijfselen uit de Romeinse tijd zoals het Teatro Romano.

Onderweg kruisen we verschillende mooie pleintjes waaronder Piazza del Bargello en Piazza di San Giovanni en op deze laatste ook de bijhorende monumentale kerk Chiesa di San Giovanni.

Wie lang op wandel is, krijgt ook genoeg prikkels om zich ergens neer te vlijen op een gezellig terras voor een cafè latte, een lemon soda voor wie van fris houdt of, nog beter, een aperol spritz. Rond lunch en apero tijd wordt die laatste voor een zacht prijsje doorgaans vergezeld van een rijkelijk bord met allerlei typisch Italiaans fingerfood...

In het bovenste deel van de stad zijn nog twee echte symbolen van Gubbio terug te vinden: de Duomo ,gewijd aan de martelaren Mariano en Giacomo, en het Palazzo Ducale. Een bezoek aan deze architectuurpareltjes mag echt niet ontbreken, als je Gubbio bezoekt.

En wie dan nog voldoende fit is voor the extra mile, kan ik enkel ook nog de andere kant van de stad aanbevelen. Aan de oostzijde van de stad, langs de stadsmuren, vind je het prachtige standbeeld van San Ubaldo en nog enkele kerken die zeker de moeite lonen (San Pietro, Trinità en Sant' Agostino).

En doe dan vervolgens nog de laatste moeite om de pittoreske Via dell'Appennino te beklimmen. Die weg leidt naar de top van de berg Igino vanwaar je een adembenemend uitzicht hebt op de omliggende vallei en de prachtige Basilica di S. Ubaldo , patroonheilige van Gubbio, en waar de beroemde Ceri worden bewaard. 'Ceri... u zegt?'

Geen enkele beschrijving van Gubbio is compleet zonder de Corsa dei Ceri te noemen die elk jaar op 15 mei plaatsvindt. Deze kaarsenrace is een groot feest met een kleurrijke menigte. De grote, houten handgemaakte ‘kaarsen’ worden door de stad gedragen. Het is een traditie die al sinds de 12de eeuw wordt gevierd.

Elke ‘kaars’ staat voor een heilige en wordt zo snel mogelijk door de steile straten en stegen van de stad gedragen naar de Basilica di Sant' Ubaldo, de beschermheilige van Gubbio. Het is een zware race, want elke kaars weegt maar liefst 400 kg en is ongeveer 4 meter groot. Voor de inwoners van Gubbio is het een groot feest en de hele stad doet eraan mee. Wie in de periode van 15 mei de stad kan bezoeken, wordt zeker ondergedompeld in deze feestelijke sfeer.

Maar niet alleen de oude 'smaak' van de talrijke gebouwen en architectuur van de stad zal je kunnen bekoren, ook de lokale keuken zal je zeker niet teleurstellen. In de vele, gezellige trattoria's zijn authentieke en smakelijke traditionele gerechten net zo goed bewaard gebleven als de oude muren van de stad. Midden in het groene hart van Italië staan tal van pasta's met zwarte en witte truffels zeker op de kaart, maar naast de streekgerechten vind je ook andere lekkernijen die heel specifiek zijn voor Gubbio.

Tip: proef zeker de rescia al panaro , een smakelijke hartige focaccia, een soort Romagna-platbrood, zonder specerijen, doormidden gesneden en gevuld met heerlijke lokale vleeswaren. In de omgeving ook wel Torta al Testo, Ciaccia, Focaccia Umbra of zelfs Pizza Umbra genoemd. Ik verzeker je dat het echt buonissima is.

Umbrië, maar zelfs Gubbio op zich, is absoluut een trip waard. Deze stad is een echte architecturale en authentiek Italiaanse schatkamer. Binnen de ongelooflijk goed bewaard gebleven muren, heb je het gevoel dat je een stap terug in de tijd hebt gezet, en wordt je ondergedompeld in een magische sfeer die de stedelingen van Gubbio eeuwenlang in leven hebben gehouden. Wie graag eens buiten de 'klassieke' grotere bestemmingen zoals Firenze of Rome een kleinere parel bezoekt, is bij deze op de hoogte ;-)